Cây Tỳ Bà

Cây Tỳ Bà

Tên khoa học: Eriobotrya japonica

Tên gọi khác: Nhót tây, nhót Nhật Bản, cây Biwa, Ba diệp…

Đặc điểm của cây Tỳ bà:

Tỳ bà là cây thân gỗ lâu năm, là loại cây thảo được quý với chiều cao trung bình nằm trong khoảng từ 6 - 8m. Lá cây Tỳ bà thường mọc so le, lá có hình mác, đầu nhọn với chiều rộng khoảng từ 3 - 8cm, dài khoảng từ 12 - 30cm. Mặt trên của lá có răng cưa còn mặt dưới có màu xám hoặc trắng, nhiều lông. Hoa của cây Tỳ bà mọc nhiều thành từng chụm, hầu như không có cuống nhưng lại có lông với màu hung đỏ. Quả thịt xuất hiện vào khoảng tháng 3 - 5, có màu vàng và hơi có lông.

Cây Tỳ Bà

Cây Tỳ bà có nguồn gốc từ Trung Quốc và Nhật Bản. Ở nước ta, loại dược liệu này cũng đã được trồng ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Nội, Yên Bái…

Thành phần hóa học của quả Tỳ bà:

Quả Tỳ bà có chứa một số thành phần chính: Vitamin B, Saponin, Axit ursolic, Caryophylin, Axit oleanic….và nhiều axit amin khác có lợi cho sức khỏe.

Công dụng của cây Tỳ bà:

Theo y học hiện đại, quả cây Tỳ bà có công dụng kháng khuẩn, đồng thời kích thích Staphylococcus aureus phát triển và hạ đường huyết.

Theo Đông y: Tỳ bà giúp thanh phế hòa vị và giáng khí hóa đờm. Chủ trị ho suyễn do nhiệt, trị tức ngực, hen, đau dạ dày, nôn ói, đau rát cổ họng…

Bài thuốc chữa bệnh từ cây Tỳ bà:

+ Trị chứng hoa mắt và váng đầu: 20g lá tỳ bà, 40g chích thảo, 40g mạch môn, 40g mộc qua, 20g hậu phác, 20g đinh hương, 30g hương nhu, 20g trần bì, 40g mao căn và 3 lát gừng. Đem tán nhỏ tất cả các dược liệu. Mỗi lần chỉ dùng trong khoảng từ 12 - 14g.

+ Chữa ho gà: 125g lá tỳ bà, 125g rễ cỏ tranh, 63g tỏi củ, 125g bách bộ và 20g xơ mướp. Sắc chung với 2,5 lít nước cho đến khi cô lại thành 500ml. Chia làm 3 lần dùng/ngày cho đến khi triệu chứng bệnh dứt hẳn.

+ Trị mụn trứng cá: Sử dụng lá tỳ bà, sơn tra, nghệ vàng với liều lượng tương tự nhau. Các vị thuốc đã chuẩn bị đem đi sấy khô và tán thành bột mịn. Mỗi lần chỉ sử dụng một lượng bột thuốc vừa đủ, hòa với nước ấm rồi thoa đều lên mặt. Có thể áp dụng cách này 2 lần/ngày để nhận kết quả tốt nhất.

Quả Cây Tỳ Bà

+ Trị tỳ vị hư nhược sinh ói mửa: 8g lá tỳ bà, 80g mao căn, 20g thổ phục linh, 4g bán hạ, sinh khương 7 lát, 4g nhân sâm. Sắc với khoảng 500ml nước đến khi nước rút chỉ còn 150ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày.

+ Trị hen do phế nhiệt: 12g lá tỳ bà sao mật, 14g tang bạch bì, 8g cát cánh, 12g bạch tiền. Tất cả cho vào nồi sắc với 300ml nước, đun trên lửa nhỏ trong 5 phút rồi tắt bếp. Mỗi ngày chỉ sắc uống 1 thang thuốc duy nhất.

+  Trị chảy máu cam: 50g lá tỳ bà rửa sạch, loại bỏ lông, sao vàng rồi tán nhỏ. Mỗi lần cần lấy ra 4 - 8g để sử dụng. Pha với nước sôi tương tự như hàm trà, mỗi ngày dùng 2 lần.

+ Chữa khàn tiếng do đàm nhiệt uất kết: 9g tỳ bà diệp, 9g hạt bí đao, 6g mã đậu linh, 9g sa sâm, 6g xạ can, 9g sinh ngưu bàng tử, 3g xuyên bối mẫu, 3g thuyền toái, 9g qua lâu bì, 3g sinh cam thảo. Sắc trên lửa nhỏ với 600ml nước đến khi nước rút chỉ còn phân nửa thì ngưng. Chia làm 3 lần uống trong ngày, sử dụng khi nước thuốc còn ấm.

+ Trị miệng đắng, ho hay có đờm vàng đặc: 12g lá tỳ bà, 12g quả dành dành, 8g hoàng bá, 8g hoàng liên, 12g vỏ rễ dâu tằm, 12g sa sâm, 4g cam thảo. Sắc chung với nước trên lửa nhỏ. Mỗi ngày uống 1 thang thuốc.

Quả Và Hạt Tỳ Bà

+ Trị buồn non do phế nhiệt: 12g lá tỳ bà, 12g lô cằn, 12g trúc nhự, 6g cam thảo. Cho dược liệu vào ấm sắc chung với 600ml đến khi còn 200ml thì ngưng. Chia làm 3 lần uống/ngày, mỗi ngày sắc uống 1 thang.

+ Trị viêm phế quản:  1kg lá tỳ bà và 500ml mật ong. Lá tỳ bà đem rửa thật sạch rồi đun với 4 lít nước lọc. Khi nước rút bớt thì tiến hành bỏ bã và cô đặc. Sau đó thêm mật ong vào và nấu thêm cho đến khi nước chỉ còn 2 lít. Sử dụng 1 hũ thủy tinh để đựng thành phẩm. Dùng 3 lần/ngày, mỗi lần chỉ khoảng 30ml.

+ Trị hen phế quản: 20g lá tỳ bà, 12g cúc tần, 8g tía tô. Lá tỳ bà đem loại bỏ phần lông rồi rửa sạch, sau đó phơi trong bóng râm. Tiếp đến tẩm mật sao vàng. Lá tía tô và cúc tần cũng cho lên chảo nóng sao vàng. Sau đó cho tất cả nguyên liệu vào ấm và hãm với 300ml nước sôi. Có thể thêm đường và dùng uống mỗi ngày.

+ Trị nổi mề đay: 250g lá tỳ bà tươi, bỏ lông, rửa sạch rồi giã nát và vắt lấy nước. Tiến hành hấp cách thủy với đường phèn. Chia thành nhiều lần uống và cần dùng hết lượng thuốc đã làm ngay trong ngày.

+ Chữa hôi miệng: 3g lá cây tỳ bà, 1g hắc phàn, 2g kha tử. Các nguyên liệu đã được chuẩn bị đem sắc chung với nước lọc. Dùng nước sắc này để ngậm khoảng từ 5 - 10 phút, tiến hành 3 - 5 lần/ngày. Lưu ý với bài thuốc này chỉ ngậm chứ tuyệt đối không được nuốt.

+  Trị viêm khí quản mạn tính: 20g lá tỳ bà, 5g cam thảo, 10g khoản đông hoa. Tất cả cho vào ấm sắc và đun trên lửa liu riu với 300ml nước. Đến khi lượng nước rút cạn chỉ còn khoảng phân nửa thì tắt bếp. Sử dụng khi nước thuốc vẫn còn đủ độ ấm.

+ Trị ho do cảm lạnh: Cần chuẩn bị 20 lá tỳ bà và 20g tía tô. Rửa sạch rồi sắc chung với 450ml nước trong khoảng 20 phút. Mỗi ngày uống 1 thang thuốc cho đến khi khỏi bệnh.

Mọi thông tin liên hệ mua giống cây Tỳ bà, cây Biwa

Thôn 4 - xã Văn Phú - TP Yên Bái - Yên Bái

KS Trần Hoàn: 0387072577

ZL, FB: 0387072577

Email: tranlehoan.edu@gmail.com